Sivas - Kongre Binası Atatürk ve Etnografya Müzesi

Sivas Müze Müdürlüğü, Sivas Arkeoloji Müzesi, Atatürk ve Kongre Müzesi ve Aşık Veysel Müzesini bünyesinde barındırmaktadır. 4 Eylül 1881 tarihinde Müze-i Hümayun Müdürlüğüne atanan ve Türk Müzecilerinin dönemini başlatan Osman Hamdi Bey’in Vilayet Müzelerine önem verilmesi isteği doğrultusunda, Sivas’ta müzecilik fikri erken gelişmiştir. 1922 yılında başlatılan çalışmalar neticesi, Maarif Vekâleti ve Hars Müdürlüğünce toplanan eserler, Kongre Lisesinde bir araya getirilerek, 1923 yılında, gezilebilir düzeyde bir müze deposu oluşturulmuştur.

Lise binasının yetersiz kalması sonucu 1927 yılında eserler Gökmedrese’ ye taşınarak daha iyi bir çalışma ortamı sağlanmış ve müze burada 1934 yılında ziyarete açılmıştır. 1967 yılında onarımı tamamlanan Selçuklu eseri Buruciye Medresesine taşınan Müze, bir yıl sonra 1968 tarihinde ziyarete açılmıştır. Uzun yıllar Buruciye Medresesinde hizmet veren Sivas Müzesi, 1990 yılından itibaren de Sivas Kongresi’nin yapıldığı “Sivas Atatürk-Kongre ve Etnografya Müzesi” olarak düzenlenen Tarihi Kongre Binası’nda hizmet vermiştir.

19.12.1990 tarihinden itibaren Kültür ve Turizm Bakanlığı bünyesinde Sivas Müze Müdürlüğüne bağlı bir birim olarak hizmet veren Atatürk Kongre ve Etnografya Müzesi binasının Bakanlığımıza olan tahsisi 05.04.2010 tarihinde kaldırılarak Milli Mücadele ve 4 Eylül Sivas Kongresi ruhunu yansıtan bir müzeye dönüştürülmek amacıyla TBMM Başkanlığına tahsis edilmiştir. Bu bağlamda 10.01.2011 tarihinde TBMM Genel sekreterliği ile Sivas Valiliği arasında ‘Sivas Atatürk Kongre ve Etnografya Müzesi Binasının Restorasyon ile Devir ve İşletme Protokolü’ imzalanmıştır. Söz konusu protokol ile TBMM Başkanlığına tahsis edilen bina 13.03.2013 tarihinde tamamen tahliye edilerek Bakanlığımız 21.05.2013 tarih ve 99232 sayılı oluru ile Müze Müdürlüğü birim statüsün kaldırılmıştır.

Anılan Protokolün 8 ve 10. Maddeleri gereği ihalesi Sivas Merkez İlçe Köylere Hizmet Götürme Birliğince yapılan kontrollüğü Sivas Rölöve ve Anıtlar Müdürlüğü teknik elemanlarınca yürütülen Sivas Atatürk Kongre ve Etnografya Müzesi binası yeni konseptinde Etnografya bölümü kaldırılarak ‘Milli Mücadele ve 4 Eylül Sivas Kongresi’ ruhunu yansıtan bir müzeye dönüştürülmek üzere çalışmalar yapılmıştır.

Şehir halkından ve kamuoyundan gelen yoğun talep üzerine “Atatürk Kongre Müzesi” 19.12.2016 tarihi itibari ile Sivas Valiliğinin himayesinde geçici olarak ziyarete açılmıştır. Söz konusu müzenin Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına olan tahsisi 22.10.2018 tarihinde kaldırılarak "Atatürk Kongre Müzesi" olarak kullanılmak üzere Kültür ve Turizm Bakanlığına tahsisi gerçekleşmiştir. Sivas Kongre Binası 23.10.2018 yılında "Atatürk ve Kongre Müzesi" adıyla Sivas Müze Müdürlüğü bağlı birimi olarak işlevlendirilmiştir.

Sivas Arkeoloji Müzesi, Sivas kentinde Arkeoloji Müzesi bulunmaması ve arkeolojik eserlerin sergilenememesi, İl sınırları içerisinde; Başören- Kuşaklı, Yıldızeli- Kayalıpınar Köyü, Harabe mevkii gibi sürekli arkeolojik kazı yapılan merkezlerin bulunması hususları göz önüne alınarak, Eski Sanat Okulu binasının bir Arkeoloji Müzesine dönüştürülmesi ve şehrimizde kültürel yönden eksikliği hissedilen bir sorunun giderilmesi kararına varılmıştır.

Bu bağlamda Sivas, Merkez, Çayyurt Mahallesi, Rahmi Günay Caddesi üzerinde bulunan, “Korunması Gerekli Kültür Varlığı” olarak tescilli eski Sanat Okulu Binası, 1896–1899 yıllarında, Sivas Valisi Reşit Akif Paşa tarafından Sanayi-i Mektebi olarak yaptırılmıştır. 1911 yılında, Sivas Valisi Muammer Bey tarafından Sanat Okulu Halıcılık Mektebinin karşısına fabrikalara ara teknik elaman yetiştirmek amacıyla Demircilik ve Marangozluk atölyesi olarak açılmıştır.

Cumhuriyet’in ilk yıllarında faaliyetini sürdüren okul yeni inşa edilen Endüstri Meslek Lisesi’nin yeterli olması nedeniyle, yapı bir süre atıl durumda kalmıştır. Yapının onarım çalışmalarına 2005 yılında Sivas Valiliği İl Özel İdaresince başlanılarak 2007 yılında tamamlanmış, Kültür ve Turizm Bakanlığınca teşhir ve tanzimi düzenlenerek 29.04.2009 tarihinde Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlı Sivas Arkeoloji Müzesi olarak ziyarete açılmış, bugün itibariyle hizmete devam edilmektedir.

Aşık Veysel Müzesi; Ünlü Halk Ozanımız Aşık Veysel’in hayatını geçirmiş olduğu ev, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından 1979 yılında kamulaştırılarak onarılmış ve 1982 yılında Müze ev olarak hizmete açılmıştır. Müzenin kuzey kısmında kalan ahır ve samanlık Sivas Valiliği ve Şarkışla Kaymakamlığı tarafından 2004 yılında yapılan çalışmalar ile kütüphane ve dinlenme salonu olarak düzenlenmiştir.

Sivas Müze Müdürlüğünün bünyesinde hizmet veren Aşık Veysel Müzesi adına AB-Türkiye Kültürlerarası Diyalog-Müzeler Hibe programından 2011-2012 Müzeler Arası Kültür İttifakı Projesi (Cultural Alliance Between Museums Project) kapsamında hibe kazanılmış proje dahilinde Müzenin teşhir ve tanzimi yenilenmiş, müze yönetimi sergileme ve kürasyon konusunda kapasitesi gelişirken Sivas Arkeoloji Müzesi ile Aşık Veysel Müzesinin Avrupa Birliği ve Türkiye de tanınırlığı artmıştır.

Proje kapsamında kurulan işbirliği müzeler ve müzecilik anlamında faaliyet gösteren STK’lar arasında Kültürler Arası Diyaloğun gelişmesini sağlayarak Aşık Veysel Müzesi çağdaş düzenlenmesiyle 7 Aralık 2012 tarihinde yeniden ziyarete açılmıştır. Görme engelliler ve diğer ziyaretçiler için her türlü ayrıntının düşünüldüğü müzede Aşık Veysel’e ait eserler ile bal mumundan yapılmış heykeli yer almaktadır.

Sivas’ta bugün itibariyle Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlı 3 müze hizmet vermektedir.

Adres: Örtülü Pınar Mahallesi İnönü Bulvarı Atatürk ve Kongre Müzesi Sivas
Telefon: (0346) 224 31 41